Schoolleider PO
Essay ‘Schaal in beschouwing’ pleidooi voor referentiepunten schaalvergroting in het funderend onderwijs
15.01.19
Referentiepunten voor fusievoornemens voor bestuurders, toezichthouders en stakeholders dragen bij aan het zicht houden op schaalvergroting in het primair en voortgezet onderwijs. Dat is belangrijk omdat die ontwikkeling veel zegt over het onderwijs in onze samenleving. Met referentiepunten geef je schoolbesturen bakens en kun je met elkaar zien wat er gebeurt.
Dat zegt prof. dr. Renée van Schoonhoven in haar essay ‘Schaal in beschouwing’. Omdat de fusietoets voor deze sectoren is afgeschaft, ontstaat er een vrije ruimte zonder externe referentiepunten. Van Schoonhoven vraagt zich of dat verstandig is. Het essay is geschreven voor het afscheidssymposium ‘School en schaal’ van de Commissie Fusietoets Onderwijs (CFTO), die op 1 januari is opgeheven.Het essay is op het symposium overhandigd aan Alida Oppers, DG Primair en Voortgezet Onderwijs/OCW. Oppers en ook minister Slob, in een videoboodschap, zeiden dat de thema’s van de fusietoets, zoals menselijke maat en keuzevrijheid, blijven gelden. De minister zal het essay bespreken op het ministerie en raadt schoolbesturen aan dat ook te doen.
Referentiepunten
In zeven stellingen geeft Renée van Schoonhoven adviezen om de schaal te blijven beschouwen. Van Schoonhoven stelt vooral de referentiepunten voor, als houvast voor schoolbesturen en andere betrokkenen bij fusie, en zonder ze verplicht te willen stellen. Het gaat om referentiepunten gevormd op basis van informatie van bijvoorbeeld de gemiddelde schoolgrootte, verdeling van specifieke schoolsoorten over het land en soorten bestuursvormen. De inhoudelijke motieven van fusies kunnen geanonimiseerd gehaald worden uit de verplichte fusie-effectrapportages van schoolbesturen. Dat zorgt er ook voor dat de overheid zicht houdt op de groeiende schaalgrootte, en de gevolgen voor leerlingen, ouders en personeel. Blijven bijvoorbeeld alle vmbo-profielen in de regio voorhanden? Blijven ouders nog wel betrokken, nu het besturen van scholen complexer is? Omdat de medezeggenschapsraden geen 'voice' meer hebben bij de CFTO hebben zij baat bij betere verhoudingen met schoolbesturen en tijdige betrokkenheid bij fusieprocessen.
Ontstaan fusietoets
In 2005 signaleert de Onderwijsraad dat de schaalvergroting in het onderwijs mogelijk te sterk heeft doorgezet. Naast de voordelen zijn er ook nadelen, zoals een grotere afstand tussen ouders, leerlingen, personeel en de schoolbesturen. Ook signaleert hij het risico van monopolievorming, dat mogelijk de variëteit in het aanbod en de keuzevrijheid beperkt. De Onderwijsraad herhaalt het pleidooi voor waakzaamheid voor de keuzevrijheid en variëteit van het onderwijsaanbod in 2008, en voegt het belang van een legitimatie c.q. beter draagvlak van betrokkenen bij de school daaraan toe. De aanbeveling luidt opnieuw om een fusietoets en een fusie-effectrapportage in te voeren waarbij de positie van de medezeggenschap wordt versterkt. De aanbevelingen vallen in goede aarde bij de politiek en een motie roept de regering op de menselijke maat in het onderwijs meer te bevorderen. Op 1 oktober worden tot slot de Wet Fusietoets in het onderwijs van kracht en de CFTO ingesteld.
Menselijke maat, keuzevrijheid en legitimatie
Van oktober 2011 tot augustus 2018 toetst de CFTO fusies in het po en vo (tot in 2017 ook voor het mbo) en brengt advies uit aan OCW. Bij de toetsing draait het om de begrippen menselijke maat, legitimatie en keuzevrijheid. Vanwege de leerlingenkrimp en de veranderde politiek-bestuurlijke inzichten is de toets enkele keren versoepeld en vindt minder vaak plaats. Tegelijk groeit de adviesrol voor de medezeggenschapsraden.
De CFTO brengt ruim 200 adviezen uit, maar niet alle fusies zijn toetsplichtig. Naar schatting ligt het aantal fusies op rond de 500. Het gaat vooral om scholenfusies binnen 1 schoolbestuur. Het regeerakkoord van kabinet-Rutte III in 2017 noemt het schrappen van de fusietoets. De overheid wil stimuleren dat meer lokale samenwerking in de regio zorgt voor een toekomstbestendig onderwijsaanbod. De verplichte fusie-effectrapportage blijft bestaan.
Het essay is een download op de website.
(advertentie)
Voorrang voor scholen bij elektriciteitsaansluiting
19.04.24
Scholen en andere instellingen met een maatschappelijk belang die een nieuwe elektriciteitsaansluiting nodig hebben, kunnen voorrang krijgen ten opzichte van andere partijen. Dat meldt de Autoriteit Consument & Markt.
Martijn laat op TikTok zien hoe leuk het is om basisschoolleraar te zijn: ‘Iedere dag is compleet anders’
19.04.24
TikTok leraar Martijn Holsappel heeft inmiddels al meer dan honderdduizend volgers. Op dit moment is slechts één op de acht leraren een man, en Martijn Holsappel (30) is één van hen. Wat drijft hem om voor de klas te staan?
Estland als voorbeeld om Nederlands onderwijs uit slop te trekken: 'Zelfstandigheid van leraar is hier cruciaal'
18.04.24
Het Nederlandse onderwijs verkeert in zwaar weer. Volgens de onderwijsinspectie scoren steeds meer scholen een onvoldoende. Scholen in Estland doen het juist veel beter. Kunnen wij van hen leren? "De leerling staat hier centraal."
Hoe bouw ik een school?
18.04.24
De studiedag is bedoeld voor bestuurders, directeuren en locatie- of facilitair managers van onderwijsinstellingen en managers onderwijshuisvesting van gemeenten.
Landelijke uitbreiding waarschuwing schoolzones in navigatiesystemen
18.04.24
Gemeenten en scholen zoeken naar allerlei manieren om de verkeersveiligheid rond scholen te verbeteren. Aan het begin en einde van een schooldag is het namelijk druk rondom scholen. In 2023 voerde Rijkwaterstaat al een proef uit met waarschuwingen in navigatie-apps voor schoolzones in vijf gemeenten in Nederland.
Grote groep onvoldoende scholen moet leren van scholen waar het goed gaat
18.04.24
Scholen en opleidingen die de onderwijskwaliteit en basisvaardigheden niet op orde hebben, zouden meer voorbeeld moeten nemen aan scholen waar het wel goed gaat. Daarvoor pleit de Inspectie van het Onderwijs op basis van de bevindingen in de Staat van het Onderwijs 2024. De onderlinge verschillen tu...
Capaciteitsproblemen zetten kwaliteit onder druk
18.04.24
Staat van het Onderwijs: professionalisering schoolleiders een speerpunt In de Staat van het Onderwijs 2024, die op 17 april werd gepresenteerd, stelt de Onderwijsinspectie dat de ideeën om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren er zijn, dat we ze kennen en ze gebruiken, maar nog lang niet vo...
Eén op de vijf scholen ondermaats, zelfs inspectie schrikt van resultaten in rapport
18.04.24
Het gaat helemaal niet goed met het Nederlandse onderwijs, blijkt woensdag wederom uit de Staat van het Onderwijs. De Onderwijsinspectie luidt al jaren de noodklok over de kwaliteit van het onderwijs, maar van deze resultaten schrikken zelfs de inspecteurs. De formerende partijen lijken er geen oog voor te hebben. ,,De urgentie mag echt wel een stukje hoger.”
Kabinet zet stevige aanpak voor beter onderwijs door
18.04.24
Met een aanpak om de basisvaardigheden bij leerlingen en studenten blijvend te verbeteren, structurele aandacht voor hun mentale welzijn en regionale samenwerking om het lerarentekort aan te pakken, blijft het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap keihard werken aan beter onderwijs. Dat is...
Er is steeds meer verzet tegen de toetscultuur op scholen
16.04.24
Nederlandse kinderen zitten al vanaf groep drie in het leerlingvolgsysteem. De toetsen die zij maken, met de eindtoets in groep acht als grote finale, zijn levensbepalend. In onderwijsland groeit het verzet.
Dag van de Kinderarmoede
16.04.24
Woensdag 17 april is de Dag van de Kinderarmoede. Misschien merk je als leerkracht dat leerlingen in jouw klas opgroeien in armoede. Wat kun je voor hen doen?
Zorgen bij kinderombudsman: steeds meer kinderen gaan niet naar school
16.04.24
Het aantal kinderen in Nederland dat niet naar school gaat, neemt nog altijd toe. Kinderombudsman Margrite Kalverboer maakt zich daar zorgen over. Ze wil dat demissionair onderwijsminister Mariëlle Paul in actie komt.
Voorjaarsnota: meevaller op onderwijs door minder geboortes
15.04.24
In de Voorjaarsnota 2024 staat dat zich structureel een meevaller van € 568,5 miljoen voordoet op de leerling- en studentenraming. Het CBS denkt dat er minder kinderen geboren zullen worden en dat de immigratie minder hoog zal uitvallen dan eerst werd verwacht.
Geldkraan voor omstreden stichting mogelijk weer open
13.04.24
Mogelijk krijgt de omstreden Stichting Islamitische School Amsterdam (ISA) de bekostiging die de overheid nu inhoudt op een later tijdstip alsnog uitgekeerd. De blijkt uit een oordeel van de Raad van State.
Niemand kan worden gedwongen om in het onderwijs te werken
12.04.24
Het is jammer dat er veel mensen zijn met een bevoegdheid die niet voor de klas staan, maar waar men werkt of wil gaan werken is een individuele keuze. Dat benadrukt minister Paul.
Vrijwillige ouderbijdrages in een gezamenlijk fonds? ‘Straks heeft niemand er wat aan’
12.04.24
Een meerderheid van de Utrechtse basisscholen gaat de vrijwillige ouderbijdrage in een gezamenlijk fonds stoppen, zodat alle kinderen uit de stad straks extra activiteiten kunnen doen. Een goed idee, of oneerlijk? De lokale VVD is kritisch: "Straks heeft niemand er meer wat aan", zegt raadslid Mariam Al-Saqaff in Dit is de Dag (EO).
Coronasubsidie eindigt: ene school voorbereid, andere moet banen schrappen
12.04.24
Eerder deze week werd duidelijk dat scholenkoepel Fedra de aankomende twee jaar banen moet schrappen vanwege een gat in de begroting. Eén van de redenen daarvoor is dat de subsidie die scholen vanuit het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) krijgen om corona-achterstanden weg te werken afloopt in 2025. Na rondvraag van NH bij scholenkoepels in de provincie blijkt dat meerdere basisscholen al bezig zijn met de vraag: hoe straks verder?
Een sociaal veilige groep?
11.04.24
[EduAd] Kwink is dé methode voor sociaal-emotioneel leren en helpt jou als leerkracht te bouwen aan een sociaal sterke en veilige groep. Inclusief Burgerschap en Mediawijsheid. Meer weten? Probeer kosteloos een proefabonnement!
PO-Raad en Sectorraad GO: groei gespecialiseerd onderwijs dwingt volgend kabinet tot scherpe keuzes
11.04.24
De groei van het gespecialiseerd onderwijs stelt de sector voor grote uitdagingen. Om toch meer leerlingen thuisnabij onderwijs te kunnen bieden, roepen de PO-Raad en Sectorraad Gespecialiseerd Onderwijs in een brief aan de formatietafel op tot een bekostigingssystematiek [...]
Basisscholen Amsterdam bezorgd over einde coronasteun: 'Kinderen vaker thuis'
11.04.24
Basisscholen in Amsterdam komen in de knel nu het einde van de coronasteun in zicht is, meldt Het Parool. De zogenoemde NPO-gelden geven scholen ademruimte om problemen in het onderwijs op te lossen. Maar door de tijdelijke aard van de steun is het voor scholen moeilijk om op de lange termijn kwaliteit te leveren voor elk kind.