Leerkrachten niet digitaal geletterd, maar hun leerlingen wel?

Het onderwijs wordt toekomstbestendig wanneer we digitale geletterdheid aan het nieuwe curriculum toevoegen. Hierbij wordt vaak alleen benadrukt waarom het belangrijk is voor kinderen om digitaal vaardig te zijn. Staan we alleen wel goed genoeg stil bij de personen die deze kinderen onderwijzen?

In het Financieele Dagblad gaf leerkracht Gijsbreght van Doorn al aan een mogelijk struikelblok te zien, namelijk het aantal leerkrachten dat digitaal vaardig is. In het nieuwe curriculum wordt verwacht dat leerkrachten aan de slag gaan met mediawijsheid, ICT-basisvaardigheden, informatievaardigheden en computational thinking. Met deze vaardigheden moeten leerlingen digitaal geletterd worden. Maar hoe kunnen we verwachten dat we een generatie grootbrengen die snapt wat een algoritme is of hoe je met sociale media moet omgaan, wanneer leerkrachten hier zelf mee worstelen?

Behoefte aan ondersteuning
DUO onderwijsonderzoek & Advies heeft in opdracht van ECP, Platform voor de Informatiesamenleving, onderzoek gedaan naar digitale geletterdheid in het basisonderwijs onder 5.296 leerkrachten, ICT-coördinatoren, directeuren en bestuurders. Hieruit blijkt dat 7 op de 10 leerkrachten aandacht besteedt aan digitale geletterdheid, maar dat slechts een tiende hierbij een leerlijn gebruikt. Van alle gevraagde zegt 33% behoefte te hebben aan ondersteuning van educatieve uitgevers en/of andere onderwijsorganisaties (23%). Zodra digitale geletterdheid onderdeel van het nieuwe curriculum wordt, dan is de leerkracht dé schakel om de implementatie van digitale geletterdheid succesvol te maken.

Momenteel voert Basicly het grootste project in Nederland uit op het gebied van digitale geletterdheid. In totaal zijn er 150 scholen (primair én voortgezet onderwijs) in Groningen, Friesland en Drenthe die onder begeleiding van Basicly werken aan de volledige implementatie van digitale geletterdheid. De werkdruk ligt hoog bij leerkrachten en om de vaardigheden die onder digitale geletterdheid vallen te beheersen, moet er nog veel nieuwe kennis worden opgedaan. “Je kunt niet verwachten dat leerkrachten zelf een methode uit de grond stampen, want daar komt het in feite op neer. Daar hebben ze misschien wel de expertise voor, maar niet de tijd”, aldus Anneke Jansma, leerkracht op CBS De Regenboog in Bedum.

Met oog op die behoefte en tijdsdruk heeft Basicly een online platform ontwikkeld met een leerlijn rond de vier basisvaardigheden binnen digitale geletterdheid. Zo wordt elke leerkracht in staat gesteld om hiermee structureel aan de slag te gaan zonder dat ze zelf tijd verliezen bij het zoeken naar concrete uitwerkingen en praktische toepassingen.


Online begeleiding
Door het ontwikkelen van leerpaden die gekoppeld zijn aan de SLO-doelen, zien leerkrachten heel overzichtelijk welke doelen ze kunnen behalen via het online lesmateriaal. Zo hoeven ze zelf niet uit te zoeken wat ze concreet moeten behandelen tijdens de les en weet de directie ook wat er wordt aangeboden in de klas.

Op het platform staan leerpaden die zo zijn ontwikkeld dat je ze kunt integreren in bestaande lessen. Op deze manier hoeft digitale geletterdheid geen apart vak te worden. Je vindt daarnaast meer dan 400 video's, maar ook ander lesmateriaal dat geschikt is voor de verschillende niveaus van de leerkracht en de leerling. Zo kan een leerkracht die al wel digitaal vaardig is het lesmateriaal inzetten en krijgt de leerkracht die minder digitaal vaardig is meer handvatten. Daarnaast kunnen leerkrachten ook de ontwikkeling van hun leerlingen bijhouden. Ze hebben op die manier nog steeds de regie in eigen hand, maar ze krijgen vanuit Basicly wel de juiste tools en begeleiding om digitale geletterdheid een structurele plek te geven in het onderwijs.