Gratis lesprogramma leert basisschooljeugd programmeren

Basisschoolleerlingen uit heel Nederland kunnen voortaan gratis en op een laagdrempelige manier leren programmeren. Na een succesvolle pilot waaraan kinderen uit de Indische Buurt in Amsterdam en leerkrachten van diverse Nederlandse basisscholen deelnamen, lanceren Stichting Cybersoek en partners XS4ALL en de Universiteit van Amsterdam het lesprogramma CyberPi nu als online lesboek.

Daarmee maken zij het voor iedereen beschikbaar en kan elke Nederlander – jong en oud – die interesse heeft in programmeren met dit lesboek aan de slag. Bij de ontwikkeling van CyberPi werkte de Amsterdamse Stichting Cybersoek samen met internetprovider XS4ALL en de Universiteit van Amsterdam. In eerste instantie is het programma bedoeld om basisschoolleerlingen van groep 7 en 8 te leren programmeren.

De lessen zijn zo opgezet dat leerlingen geen specifieke voorkennis nodig hebben en elke docent er zonder hulp of uitleg mee aan de slag kan. Dat doen ze met behulp van de goedkope Raspberry Pi, een computer op creditcardformaat.

Beperkt lesaanbod programmeren
Hiermee lopen de initiatiefnemers vooruit op de plannen om van programmeren een verplicht vak te maken in het basis- en voortgezet onderwijs in 2020. Een doel waar bedrijven, overheden en non-profitorganisaties sinds 2015 aan werken toen op initiatief van voorzitter Neelie Kroes van StartupDelta het CodePact werd gestart. Ook het nieuwe kabinet laat in het regeerakkoord weten dat er meer aandacht komt voor digitale geletterdheid en praktische vaardigheden. Ondanks die ambities zijn er echter nog nauwelijks lesprogramma’s of goed lesmateriaal beschikbaar voor scholen.

CyberPi brengt daar verandering in. Het is een laagdrempelig online lesboek in het Nederlands, ontwikkeld door experts van XS4ALL en de UvA, en getoetst bij kinderen en docenten. Het lesprogramma maakt gebruik van de eenvoudige Raspberry Pi-computer omdat die goedkoop en laagdrempelig is, de lesstof tastbaarder maakt en speciaal ontwikkeld is voor onderwijsdoeleinden. In Amsterdam liet Cybersoek zien hoe programmeren via CyberPi opgenomen kan worden in het basisonderwijs.

Pilot met kinderen en leerkrachten
Vanaf maart 2016 werd het als naschools lesprogramma aangeboden aan talentvolle kinderen uit groep 8 van drie basisscholen in de Indische Buurt. Tevens vond een sessie met basisschoolleerkrachten plaats, om te toetsen of de lesstof voor hen duidelijk en praktisch was. In tien lesmiddagen leerden zij onder meer hoe ze eigen minispelletjes op Minecraft konden programmeren, een robotauto, slimme thermostaat of camera konden bedienen, of lampjes aan en uit konden zetten. Als ze eenmaal aan het programmeren sloegen was alles mogelijk. Studenten van de UvA en medewerkers van XS4ALL fungeerden als docenten.

De proef was een succes en zoals beloofd heeft Stichting Cybersoek de lessen daarna op veler verzoek aangepast en uitgebreid tot een online lesboek. Daarmee leren leerlingen animaties maken, spelletjes programmeren, eenvoudige websites bouwen en apparatuur bedienen. Al voor de lancering kwamen er diverse aanvragen van scholen en docenten binnen. Volgens de stichting is programmeren het lezen en schrijven van de toekomst. Met CyberPi leren kinderen omgaan met hardware en software, en worden ze gestimuleerd creatieve technische oplossingen te bedenken. Zo creëren leerlingen nieuwe kansen op de arbeidsmarkt.

“Voor veel mensen voelen de technologische en maatschappelijke ontwikkelingen als een soort natuurkracht die ons overkomt. Maar als je leert programmeren begrijpen kinderen dat ze die krachten naar hun hand kunnen zetten. Daarvoor hebben ze een gezonde dosis nieuwsgierigheid nodig, en de vrijheid om lekker te experimenteren. XS4ALL zet mensen en kennis in voor projecten als CyberPi om te laten zien dat internet en technologie structurele maatschappelijke verbeteringen mogelijk maken. Met dit lesboek kan iedereen aan de slag met programmeren. Dus ga lekker knutselen met je kind of zelfs met opa of oma, want programmeren kan iedereen leren”, zegt XS4ALL’er Bart Naus, een van de docenten van CyberPi.