Basisonderwijs
Essay ‘Schaal in beschouwing’ pleidooi voor referentiepunten schaalvergroting in het funderend onderwijs
15.01.19
Referentiepunten voor fusievoornemens voor bestuurders, toezichthouders en stakeholders dragen bij aan het zicht houden op schaalvergroting in het primair en voortgezet onderwijs. Dat is belangrijk omdat die ontwikkeling veel zegt over het onderwijs in onze samenleving. Met referentiepunten geef je schoolbesturen bakens en kun je met elkaar zien wat er gebeurt.
Dat zegt prof. dr. Renée van Schoonhoven in haar essay ‘Schaal in beschouwing’. Omdat de fusietoets voor deze sectoren is afgeschaft, ontstaat er een vrije ruimte zonder externe referentiepunten. Van Schoonhoven vraagt zich of dat verstandig is. Het essay is geschreven voor het afscheidssymposium ‘School en schaal’ van de Commissie Fusietoets Onderwijs (CFTO), die op 1 januari is opgeheven.Het essay is op het symposium overhandigd aan Alida Oppers, DG Primair en Voortgezet Onderwijs/OCW. Oppers en ook minister Slob, in een videoboodschap, zeiden dat de thema’s van de fusietoets, zoals menselijke maat en keuzevrijheid, blijven gelden. De minister zal het essay bespreken op het ministerie en raadt schoolbesturen aan dat ook te doen.
Referentiepunten
In zeven stellingen geeft Renée van Schoonhoven adviezen om de schaal te blijven beschouwen. Van Schoonhoven stelt vooral de referentiepunten voor, als houvast voor schoolbesturen en andere betrokkenen bij fusie, en zonder ze verplicht te willen stellen. Het gaat om referentiepunten gevormd op basis van informatie van bijvoorbeeld de gemiddelde schoolgrootte, verdeling van specifieke schoolsoorten over het land en soorten bestuursvormen. De inhoudelijke motieven van fusies kunnen geanonimiseerd gehaald worden uit de verplichte fusie-effectrapportages van schoolbesturen. Dat zorgt er ook voor dat de overheid zicht houdt op de groeiende schaalgrootte, en de gevolgen voor leerlingen, ouders en personeel. Blijven bijvoorbeeld alle vmbo-profielen in de regio voorhanden? Blijven ouders nog wel betrokken, nu het besturen van scholen complexer is? Omdat de medezeggenschapsraden geen 'voice' meer hebben bij de CFTO hebben zij baat bij betere verhoudingen met schoolbesturen en tijdige betrokkenheid bij fusieprocessen.
Ontstaan fusietoets
In 2005 signaleert de Onderwijsraad dat de schaalvergroting in het onderwijs mogelijk te sterk heeft doorgezet. Naast de voordelen zijn er ook nadelen, zoals een grotere afstand tussen ouders, leerlingen, personeel en de schoolbesturen. Ook signaleert hij het risico van monopolievorming, dat mogelijk de variëteit in het aanbod en de keuzevrijheid beperkt. De Onderwijsraad herhaalt het pleidooi voor waakzaamheid voor de keuzevrijheid en variëteit van het onderwijsaanbod in 2008, en voegt het belang van een legitimatie c.q. beter draagvlak van betrokkenen bij de school daaraan toe. De aanbeveling luidt opnieuw om een fusietoets en een fusie-effectrapportage in te voeren waarbij de positie van de medezeggenschap wordt versterkt. De aanbevelingen vallen in goede aarde bij de politiek en een motie roept de regering op de menselijke maat in het onderwijs meer te bevorderen. Op 1 oktober worden tot slot de Wet Fusietoets in het onderwijs van kracht en de CFTO ingesteld.
Menselijke maat, keuzevrijheid en legitimatie
Van oktober 2011 tot augustus 2018 toetst de CFTO fusies in het po en vo (tot in 2017 ook voor het mbo) en brengt advies uit aan OCW. Bij de toetsing draait het om de begrippen menselijke maat, legitimatie en keuzevrijheid. Vanwege de leerlingenkrimp en de veranderde politiek-bestuurlijke inzichten is de toets enkele keren versoepeld en vindt minder vaak plaats. Tegelijk groeit de adviesrol voor de medezeggenschapsraden.
De CFTO brengt ruim 200 adviezen uit, maar niet alle fusies zijn toetsplichtig. Naar schatting ligt het aantal fusies op rond de 500. Het gaat vooral om scholenfusies binnen 1 schoolbestuur. Het regeerakkoord van kabinet-Rutte III in 2017 noemt het schrappen van de fusietoets. De overheid wil stimuleren dat meer lokale samenwerking in de regio zorgt voor een toekomstbestendig onderwijsaanbod. De verplichte fusie-effectrapportage blijft bestaan.
Het essay is een download op de website.
(advertentie)
Alle systemen plat! Het SPON-bestuur oefende een cybercrisis
25.04.24
Een volgeschreven whiteboard, lege koffiebekers en een heleboel post-its in allerlei kleuren: dat was de tastbare opbrengst van de cybercrisisoefening op het Papendrechtse bestuurskantoor van SPON (Specialisten in Passend Onderwijs). “Je hoopt dat er een soort lichte paniek ontstaat, zodat je kunt zien of iedereen ook dan zijn rol goed vervult.”
Relatief weinig discriminatie in onderwijs
25.04.24
Van de incidenten die vorig jaar door anti-discriminatievoorzieningen zijn geregistreerd, had 7% betrekking op het onderwijs. Dat is relatief weinig vergeleken met andere sectoren.
Blog | Gepresenteerde conceptkerndoelen digitale geletterdheid: een doorwrochte beschrijving die vraagtekens oproept
25.04.24
Positief nieuws uit de kraamkamer van de vernieuwde SLO. Een groep van tien docenten uit PO en VO samen met een aantal curriculumexperts van de SLO hebben een doorwrocht document gepresenteerd waarin de conceptkerndoelen voor het nieuwe vak digitale geletterdheid – DG – staan geformuleerd. Vraag is wel hoe men al dit moois in de klas gerealiseerd kan krijgen.
Deze scholen presteren ondermaats, hoe verbeteren zij hun onderwijs?
25.04.24
Twintig Gelderse scholen voldoen niet aan de eisen van de Onderwijsinspectie, blijkt uit een analyse van Omroep Gelderland op basis van de inspectierapporten. Recent trok de Inspectie aan de bel, omdat een groeiend aantal scholen een onvoldoende krijgt. Het betekent niet dat overal het onderwijs slecht is [...]
AOb-columnist: ‘Leraren zeurderige en onderpresterende beroepsgroep’
25.04.24
De reden dat leraren in deeltijd werken is niet de hoge werkdruk, maar dat ze het dankzij hun hoge salarissen kunnen betalen. Dat stelt AOb-columnist Ton van Haperen.
Al zeker 42 minderjarige bommenleggers aangehouden: 'De gevolgen zijn groot
24.04.24
Alleen dit jaar al zijn er zeker 42 minderjarige verdachten aangehouden voor het plaatsen van een explosief bij huizen, of plannen daarvoor. De jongsten waren 11 jaar oud. Politie, justitie en jongerenwerkers waarschuwen voor de manier waarop deze jongeren benaderd worden: laagdrempelig, veelal in groepen op sociale media.
Thematisch leesonderwijs met het hele team op De Akker in Hengelo
24.04.24
Leescrisis? Niet op De Akker in Hengelo. De basisschool gooide drie jaar geleden het roer om en koos voor thematisch leesonderwijs. Hierin is ruim aandacht voor voorlezen, vrij lezen en kennisopbouw rondom wereldoriëntatie. “Kinderen vinden lezen weer leuk.”
Amsterdam pakt commerciële voetbalscholen aan: 'Handel in voetbaldromen'
24.04.24
Amsterdam komt met nieuwe regels voor commerciële voetbalscholen. Volgens de gemeente hebben deze scholen een negatief effect op amateurvoetbalverenigingen: ze gebruiken de velden van verenigingen tegen lage tarieven en ze zouden trainers "wegkopen". Ook enkele andere gemeenten werken aan maatregelen.
Nieuwe wet: leraren mogen vuurwapen dragen op school in Tennessee
24.04.24
Leraren en ander schoolpersoneel in de Amerikaanse staat Tennessee mogen voortaan een vuurwapen dragen, door een nieuw aangenomen wet in het door Republikeinen gedomineerde parlement in de staat. De hoop is dat deze nieuwe wet de veiligheid zal vergroten.
Plan voor heel strenge regels op Franse scholen
24.04.24
Schooldagen van tien uur. Opstaan als de juf of meester de klas in komt. En naar een streng internaat als je je misdraagt. Als het aan de Franse premier ligt, worden de regels op Franse scholen een stuk strenger.
Hoe ga je als school om met ChatGPT in het onderwijs?
23.04.24
AI ontwikkelt in een razend tempo. Verschillende organisaties hebben zich het afgelopen jaar moeten buigen over de vraag hoe zij ChatGPT op een productieve, veilige en ethische manier kunnen inzetten. Zo ook in het onderwijs. Er is in de afgelopen twee jaar veel aandacht geweest voor de mogelijke risico’s van het gebruik van ChatGPT door studenten. Maar de tool biedt ook kansen voor het onderwijs.
Aandacht voor slavernijverleden
23.04.24
Het slavernijverleden wordt meegenomen in de lopende curriculumbijstelling. Dat meldt onder andere demissionair onderwijsminister Robbert Dijkgraaf in een brief aan de Tweede Kamer.
Belang van pedagogiek op school stijgt
23.04.24
Helpen bij de sociaal-emotionele ontwikkeling geeft leraren net iets meer voldoening dan het overdragen van kennis en vaardigheden. Dat blijkt uit onderzoek van het Onderwijsblad. Passend onderwijs, mentaal welbevinden en een veranderende samenleving spelen een rol.
Wel de taken van de leraar, lang niet altijd het salaris
23.04.24
Wel de taken van de leraar, lang niet altijd het salaris
Onderwijsassistenten en leraarondersteuners staan regelmatig zelfstandig voor de groep om een leraar te vervangen. Lang niet altijd wordt die extra verantwoordelijk beloond. Terwijl dat volgens de cao wel zou moeten.
Experts adviseren extra maatregelen tegen mazelen, nieuw OMT bijeengeroepen
23.04.24
Het RIVM heeft een nieuw Outbreak Management Team (OMT) samengesteld vanwege de mazelen. Het OMT benadrukt dat de situatie niet acuut is, maar adviseert de minister van Volksgezondheid en de GGD's wel om aanvullende maatregelen te nemen.
Lessen tegen pesten
20.04.24
Cyberpesten kun je het beste aanpakken door het bespreekbaar te maken. NEMO Kennislink keek mee bij een voorlichtingsles op een basisschool. “Bijna elke les barst er wel iemand in huilen uit.”
‘Europapa’ in gebarentaal leren
20.04.24
Wie de afgelopen weken op vrijdag door de gangen van Monterssori Griffensteyn in Zeist heeft gelopen, kon de uptempo beat uit één van de klaslokalen niet missen. De leerlingen van de twee plusklassen waren namelijk aan de slag met de actuele en inclusieve leren leren opdracht ‘Europapa in gebarentaal’, waarbij ze de gebaren leren van de Nederlandse songfestivalinzending ‘Europapa’ van Joost Klein.
Koningsspelen op veel scholen afgelast: te nat en te koud
19.04.24
Op veel basisscholen gaan de Koningsspelen vrijdag niet door. Er wordt regen voorspeld en daarmee valt de sportieve dag in het water. "Kinderen krijgen het anders hartstikke koud", zegt een organisator. Sommige scholen verplaatsen de activiteiten naar binnen, maar dat kan niet overal omdat de groepen kinderen zo groot zijn.
Voorrang voor scholen bij elektriciteitsaansluiting
19.04.24
Scholen en andere instellingen met een maatschappelijk belang die een nieuwe elektriciteitsaansluiting nodig hebben, kunnen voorrang krijgen ten opzichte van andere partijen. Dat meldt de Autoriteit Consument & Markt.
Martijn laat op TikTok zien hoe leuk het is om basisschoolleraar te zijn: ‘Iedere dag is compleet anders’
19.04.24
TikTok leraar Martijn Holsappel heeft inmiddels al meer dan honderdduizend volgers. Op dit moment is slechts één op de acht leraren een man, en Martijn Holsappel (30) is één van hen. Wat drijft hem om voor de klas te staan?